Золгvй амьдралд тєєрсєн балчир vрс

Энэ удаагийн сурвалжлагаа Нийслэлийн Цагдаагийн газрын дэргэдэх Хvvхдийн хаяг тогтоох тєвєєс бэлтгэлээ.
Хэний ч анхаарлыг татаад байхааргvй нэг давхар жижиг цагаан байшинд монголын ирээдvй болсон хvvхдvvдийн нэгээхэн хэсэг байгаа. Хvvхдийн хаяг тогтоох тєв гэсэн нэрийг сонсоогvй хvн гэж ховор биз. Гэвч нийгмийн тусдаа давхарга vvсгээд байгаа тэнэмэл, траншейны гэгддэг хvvхдvvд энд байдаг. Бид тэднийг нийгмээс тусгайлан авч vзэх гэсэндээ ийнхvv тайлбарласангvй. Харин эдгээр хvvхдvvд яагаад энэ тодотгол руу орчихвоо гэдгийг ойлгохыг хvссэн юм.

Нийслэлийн Цагдаагийн газрын дэргэдэх Хvvхдийн халамж vйлчилгээний тєв гэсэн хаяг бvхий хаалгаар ороход биднийг Цагдаагийн дvрэмт хувцастай хvн угтлаа. Тэр vед хамгийн тvрvvнд "Болж бvтэхгvй хvvхдvvд энд байдаг юм байна" гэсэн сэтгэгдэл тєрснєє нуугаад яахав. Уг байгууллагатай танилцаад явахад хvvхдийн асрах тєвтэй ижил шахуу vйл ажиллагаа явуулдаг энэ газрын байнгын vйлчлvvлэгчид 3-18 насныхан. Єнгєрсєн жилийн байдлаар давхардсан тоогоор 1158 Хvvхэд хаяг тогтоох тєвєєр дамжин єнгєрсєн ч эдгээрээс 56 нь байнгын бvртгэлтэй хvvхдvvд байдаг гэнэ. Биднийг очиход тогтмол шахуу 20-30 хvvхдийн ирцтэй байдаг энэ єнєр гэр бvл 28 хvvхэдтэйгээр угтлаа. Гэрээсээ зугтаасан, тєєрсєн, гэр оронгvй гэсэн олон шалтгаанаар хvvхдvvд тус тєвд ирдэг гэнэ. Амралтын vе гээд зурагт vзэж байсан хvvхдvvдийн байсан єрєє, Тус тєвийнхний хувьд ихэнх цагаа єнгєрєєх гол тєв болдог байна. Учир нь хоолны, сургалтын чєлєєт цагаа єнгєрєєх єрєє гэж байдаггvй нэг газраа тєвлєрсєн байдаг аж.

Тэр єрєєнд ороод хvvхдийн гэнэн, итгэмтгий зан, цангинасан инээдийг олж харсангvй. Инээсэн ч цаанаа л гуниг хурсан нvд, итгэл алдарсан харцаар тэр бvv хэл зарим нэгийх нь vзэн ядалтаар харах нvдийг олж харснаа энд дурдах нь зvй болов уу. Энэ vед "Цэцгэн эрх" шvлгээрээ танил болоод байгаа О.Ананд хvv тєвийн vе тэнгийн хvvхдvvдэд єєрийн уран бvтээлээсээ уншиж сонирхуулж байхтай нь таарав. Гэрээсээ зугтаасан ч гэлээ ээжийгээ хайрлаж гэрээ санаж нулимс туслуулж байгаа тэднийг харахад элэг эмтэрмээр санагдаж байсан. Бусдаас юугаараа ч дутуу биш бас юугаараа ч илvv биш зєвхєн золгvй амьдралд тєєрч яваа балчир vрс. Тэдний дундаас хамгийн бага юмуу гэж єхєєрдєн дэггvй байрын хvvг онцлон очлоо. Тvvний нэргийг С.Мєнхсvлд гэдэг. Энэ байгууллагын байнгын vйлчлvvлэгчдийн нэг гэнэ. Тvvний талаарх албан хаагчдын тодорхойлолт "их юм vзсэн толгой" гэсэн нь. Таван настай єндєр нь 60 орчим сантметр єндєртэй болов уу гэж таамаглан харсан боловч vнэндээ найман настай гэнэ. Балчир биендээ байхааргvй "юм vзсэн толгой" гэж С.Мєнхсvлдийн толгойг нь хэлэх юм байна даа гэсэн бодол эрхгvй тєрж байлаа. Тvvнчлэн амьдралын бvхий л зовлон, хатуу хєтvvг туулсан нь тvvний халзан толгой vvнийг илтгэж байсан юм. Энд тэндгvй шарх сорив. Олон жил явж дэмий тэнэснээс болж бие нь ийнхvv давжаарсан аж.

Харин эдгээр хvvхдvvдийн гэр бvлийн нэгэн зочин нь саяхан ирсэн саажилттай охин гэнэ. Гэрийнхэндээ хаягдсан гэж тааж болохгvй ч тэгж ойлгогдохоор энэ охин хvргэгдэж ирээд удаагvй байгаа гэнэ. Ямартаа ч єєрєє оргож зугтаагаагvй нь лав. Гэтэл 10 хэдэн жил асран хамгаалж явсан охин vрээ хээвнэгхэн гадаа гаргаад хаячих цэвдэг сэтгэлтэй хvн байна гэхэд нэг л итгэмээргvй. Ярианы чадваргvй энэ охиныг vе тэнгийнх нь хvvхдvvд єхєєрдєн хайрлаж ээжээс нь илvvтэйгээр халамжилж байгааг харахад дэндvv хатуу сэтгэлтэй ар гэрийнхнийг нь бодоход даанч дээ гэсэн харуусал тєрж байсан юм. "Даргаа намайг битгий асрамж руу явуулаарай бас 19-нд миний тєрсєн єдєр болно шvv"гэж бидний дунд сууж байсан нэг хvv асрамжийн тєвийн даргад их л онцолж захих нь чихэнд содон. Яагаад эндээс явах дургvй байгаа талаар нь тvvнээс лавлаж хэдэн зvйлийг асуусан юм.

-Чамайг хэн гэдэг вэ?
- Намайг Б. Бямбажав гэдэг. Одоо 14 настай. Энэ сарын 19-нд би 15 хvрэх гэж байгаа.

-Энд ирээд хэр удаж байна?
-Тав хонож байна. Ємнє нь 35 удаа ирж байсан

-Яагаад асрамжийн газар руу явахгvй гээд байгаа юм бэ. Тэнд ямар байдаг юм бэ?
-Зодоод байдаг. Бид нараас ах, таньдаг хvvхдvvд байдаг тэд нар дээрэлхээд зодоод байдаг л даа. Гэхдээ єєр асрамжийн газар байдаг бол явж болно.

-Гар дээрх шивээс чинь юу гэсэн vг юм бэ. Хэзээ шивvvлсэн бэ?
-Миний нэр байгаа юм. Хятад ханз vсгээр шивvvлсэн байгаа биз дээ. Хоёр жилийн ємнє шивvvлсэн. Арилгаж болдоггvй юм билээ. Хэрэггvй л шивvvлдэг байж. Муухай харагдаж байгаа биз.

-Тиймээ. Миний дvv яагаад энд ирсэн юм. Аав ээж гэж байгаа юу?
-Би гэртээ ээж дvvтэйгээ амьдардаг байсан. Даанч ээж архи ууж агсам тавиад байдаг юм. /нvдэнд нь нулимс цийлэгнэв/ Ээжийгээ, дvvгээ санаад л байна.

Хvvгийн сэтгэлийг vймрvvлэхгvй гэж бодож яриагаа дуусгалаа. Энэ хvvтэй ярихад их ухаантай юм. Гэвч гэртээ байх нєхцєл байдаггvй аж. Даргынх нь ярьж байгаагаас Б.Бямбажав их юм оёх гарын дvvтэй, уран хvvхэд гэж ярьж байлаа. Шивээсийн талаарх ярианы хажуугаар Бямбажаваас арай насаар бага болов уу гэлтэй хvv ирж эгчээ миний шивээсийг хар даа гэж хийлгэсэн шивээсээ харуулсан. Яаж хийдэг талаар нь лавлахад зvvг улайсгаж байгаад єєрєє хийсэн гэж тайлбарлаж байв. Эдгээр хvvхдvvдийг эцэг эх нь ирж авахгvй бол зургаан сарын дараа асрамжийн тєв рvv явдаг аж. Хvн юмаа алдчихаад цагдаад эрэл хайгуул болж цагдаад хvртэл мэдэгддэг хэрнээ гэрээс нь хvн алга болчихоод байхад сураглах ч vгvй байгааг гайхаж байна гэж тус асрамжийн даргын vгээр энэхvv сурвалжлагаа єндєрлєе.

Өнөөдрийн Монгол

Би гэртээ харихыг хүсэхгүй байна

Сайны хажууд саар зүйл дагаж оршдог нь энэ ертөнцийн жам юм даа. Хэдхэн хоногийн өмнө Монголын хүүхдийн ордны авьяаслаг хүүхдүүдтэй уулзаж ярилцахад надад тэдний амьдрал баяр баяслаар дүүрэн байгаа нь мэдрэгдэж байв. Харин гудамжаар хэрэн тэнэх халтар жаалуудыг ямар ирээдүй хүлээж байгаа бол гэсэн бодол дараа нь төрж байлаа. Адилхан л хүүхдүүд.., гэхдээ адил бус орчинд амьдарч байгаа нэгэн хүүтэй уулзлаа.

-Сайн байна уу. Чамайг хэн гэдэг вэ?

-Намайг Шатар гэдэг . 11 настай.

-Чи хаана амьдардаг вэ?

-Хүнсний IV дэлгүүрийн ойролцоох траншейнд амьдраад гурван жил болж байна. Манай гэр Баянхошуунд байдаг.

-Тэгээд чи яагаад гэртээ амьдардаггүй юм бэ?

-Би ааваасаа их айдаг. Тэр миний төрсөн аав биш л дээ. Өөрийнхөө хүүхдүүдийг зоддоггүй байж үргэлж намайг зоддог. Тэрний хувьд би ч хэн ч биш. Тэгээд өдөр бүр л согтуу ирдэг юм. Уусан архиныхаа омгийг надаар тайлдаг. Тийм болохоор надад гэртээ очих хүсэл төрдөггүй. Хааяа цагдаагийн хэлтсийн хаяг тогтоох газар очиж, гэр рүүгээ хүргэгддэг. Надад гэртээ байна гэдэг там юм шиг санагддаг.

-Траншейнд хэдүүлээ амьдарч байна?

-20-иод хүүхэд байгаа байх. Өдөртөө хэдэн тийшээ гарч хоолны мөнгөө олж ирээд оройдоо л тэнд цугладаг.

-Яаж мөнгө олдог гэж?

-Хүмүүсээс гуйлга гуйна. Хааяа зах гарч, хүний ачаа зөөж өгдөг. Олуулаа болохоор олж ирсэн мөнгөө нийлүүлж байгаад хямдхан боорцог, бэлэн гоймонгоор голдуу хооллодог. Гараад явахад яаж ийгээд болоод л байдаг юм.

-Миний дүү бичиг үсэг мэдэх үү?

-Мэдэхгүй.

-Сургуульд суръя гэж боддог уу?

-Сургуульд сурахыг хүссэн ч гэсэн бүтэхгүй юм чинь. Манай урд хашааны Баяраа гээд надтай багадаа тоглож өссөн найз маань байдаг юм. Тэдний аав, ээж хоёр нь юугаар ч дутаагаагүй. Баярааг харахаар би атаархдаг. Тийм сайхан аав, ээжтэй болж төрсөн бол ингэж тэнэхийг хэн ч хүсэхгүй шүү дээ. Надтай хамт амьдарч байгаа хүүхдүүд бүгд гэртээ харихыг хүсдэггүй. Ингэж тэнэх нь тэдэнд сайхан байдаг гэсэн. Надад бол тийм биш ээ.

-Ээж чинь юу хийдэг вэ?

-Нэг цайны газар ажилладаг. Би ээжийгээ зовоохыг хүсдэггүй.

-Чи их нимгэн хувцастай явж байна. Гадаа улам л хүйтэрч байна шүү дээ. Дулаан хувцас байгаа юу?

-Орон сууцанд амьдардаг айлын хог ухаад гайгүй хувцас байвал аваад өмсчихдөг юм. Болох байлгүй дээ.

-Чи хэдий болтол энэ траншейнд амьдрах вэ?

-Одоохондоо ингэсгээд амьдарч л байна. Ядаж 18 нас хүрчихвэл ажил хийнэ гэж бодож байгаа.

-Траншейнд амьдрах осолтой шүү дээ. Халуун ус алдаад түлэгдвэл яана?

-Гайгүй байх аа. Энэ талаар бодож байгаагүй юм байна. Гэхдээ би үхлээс айдаггүй.

Б.Ганаа

Ишгэн хүүд нас хайрлая хүмүүс ээ?

Ээжийнхээ энгэрт эрхэлж суусан Ишгэн хүү сувилагчийн авчирсан тариаг хараад “Хэнд хийх гээд байгаа юм бэ. Би хийлгэхгүй шүү” гэж тэнхээгээ шавхан арайхийж хэллээ. “Хоёр тариа байна шүү дээ” гэж хэлэх үг ч зүрх рүү зүү шивэхтэй адил. Харин ээж нь хүүгийнхээ сэтгэлийг засахыг оролдон “Тариаг хоёуланг ээж нь хүүгийнхээ өмнөөс хийлгэнэ” гэж худал хэлэв. Өнгөрсөн хавраас эхлэн хүү тариа хийлгэсээр эцэстээ түүнээсээ жигшсэн нь энэ аж. Гэвч өвчин намдаах тэр тариаг хийлгэхгүй бол хоол, унднаас гарч, бие нь улам доройтох тул яах ч билээ дээ. Хүү мэгшсээр…

Хавдар судлалын үндэсний төвд тав дахь сардаа эмчлүүлж буй Ишгэн хүүгийн дээд, доод эрүүний хэсэгт ясны хорт хавдар үүсчээ. Нүүрнийх нь баруун хацар тэр чигээрээ хавдаж, доод эрүү хэсэг рүү нь томоо гэгчийн цулцан “ургачихаж”. “Ямар их өвчтэй байгаа бол оо” гэж бодохоос эхлээд би хүүг үнсэж ч үл зүрхэлсэн юм. Амны хөндий нь тэр чигээрээ хавдсан тул идэж, уухдаа тааруу болж. Турж, эцэхээс нь сэргийлж, судсаар амин дэм хийж байгаагийн хүчинд өдий зэрэгтэй харагдаж байна даа гэж ээж нь учирласан. Эмнэлэгт хэвтсэнээсээ хойш дөрвөн курс химийн эмчилгээ хийлгэжээ. Туяагаар хорт хавдрыг нь шаруулж буй бөгөөд өчигдрийн байдлаар 24 дэх удаагаа шарлага хийлгэжээ. Тавхан настай юм шүү дээ. Туяа шарлагын дээд хэмжээ 30 удаа. Хүүд одоо зургаан удаа хорт хавдраа шаруулах л үлдэж… Дараа нь яах вэ, ямар эмчилгээ хийлгэх вэ гэдэг тааварлашгүй. Учир нь дээрх өвчин Монголд анх удаа оношлогдсон нь энэ бөгөөд урьд өмнө энэ төрлийн өвчнийг эмчилж байсан удаагүй тул эхний ээлжинд эмч нар химийн эмчилгээ хийж, торгоож буй аж. Хүүг гардан эмчилж байгаа Хавдар судлалын үндэсний төвийн Толгой, хүзүүний тасгийн их эмч Ц.Одонтунгалагийн эцэг, эхэд нь тайлбарласнаар Сингапурт очиж эмчлүүлэх боломжтой тухай дуулгасан нь сэтгэлийн мухарт гэрэл тусгажээ. Хүүгийн ээж, О.Даариймаагаас бид энэ талаар сонирхсон юм. Эмчлэгч эмчтэй нь уулзах төлөвлөгөөтэй байсан ч амралтаа авсан тул мухардсан болохыг энэ дашрамд тэмдэглье.

-Анх хүүхэд нь хэдийнээс эхэлж өвдөж эхэлсэн юм бэ. Эмнэлэгт хэвтээд багагүй хугацааг үдчихэж, өнгөрсөн гуравдугаар сараас эхэлж, хэвтсэн гэхээр?

-2007 оны арванхоёрдугаар сард “Хүү маань шүд өвдөөд байна” гэж хэлсэн юм. Улмаар нэг сарын дундуур зүүн буйл нь хавдсан. Бид тухайн үед аймгийнхаа нэгдсэн эмнэлэгт үзүүлж, нэлээд явсаар гуравдугаар сард хотод ирсэн л дээ. Хавдар судлалын үндэсний төвд гуравдугаар сарын 15-нд эд, эсийн гэсэн хоёр шинжилгээ хийлгүүлсэн. Шинжилгээний хариу нь “Дээд, доод эрүүний ясны хорт хавдартай гэж гарсан. Тэгээд л энд хэвтүүлсэн дээ. Одоо 24 дэх удаагаа туяа эмчилгээнд ороод байгаа. 30-аас илүү туяа эмчилгээнд орох ёсгүй юм билээ. Дахин туяа эмчилгээ хийлгэх тохиолдолд 3-5 жил өнжих ёстой. Гэвч хүүгийн маань өвчин тэр хугацааг хүлээж чадахгүй.

-Шүд өвдсөн гэхээр сүүн шүдэнд нь ямар нэг гэмтэл үүсч, түүнээс улбаалж, хүндэрсэн юм болов уу?

-Уг нь сүүн шүд нь ч унаагүй юм шүү дээ. Шүдний хувьд ямар ч өвчин, үрэвсэл байгаагүй. Гэвч ийм аюултай өвчин хүүг маань ороочихдог юм байна.

-Химийн эмчилгээ хийлгэснээр хүүгийнх нь өвчин намдсан уу, одоо ямар байна вэ?

-Эхний үед химийн эмчилгээ хийхэд хүүхдийн маань бие эрс дээрдсэн. Сүүлдээ дасал болж, тариа нь үйлчлэхгүй болсон. Тиймээс химийнх нь тариаг сольсон. Манай улсад анх удаа бүртгэгдсэн нь энэ юм билээ. Анх удаа бүртгэгдсэн болохоор яг тийм эмчилгээ хийх ёстой гэсэн тодорхой зүйл байхгүй. Тэгсэн ч Хавдар судлалын эмч нар чадлаараа л хүүгийн маань өвчинтэй тэмцэж байна даа. Эмчлэгч эмч Ц.Одонтунгалаг амралтаа дуусгаад орж ирүүтээ Сингапурын эмч нартай ярилцаж, хүүгийн маань өвчний оношийг орчуулж, тус улс руу явуулна. Интернэтээс энэ талын өвчнийг их судалж, холбогдох шугамуудаараа мэдээлэл авч байгаа. Дэлхийд энэ төрлийн өвчин 200 бүртгэгдсэн. Гэхдээ хорт хавдаргүй нь олонхи гэж эмч хэлсэн. Сүүлийн өдрүүдэд хүүгийн маань бие сайнгүй байгаа. Хавдарт нь өвчин нэмэгдээд хоол, унд олигтой иддэггүй. Байсхийгээд туяагаар шарахаар сүүлдээ хордлого өгдөг юм шиг байна. Бөөлжөөд байх болсон. Өнөөдрөөс дахиад л нэмэлт тарианд орж байгаа.

-Сингапурт очиж эмчлүүлэхэд хорт хавдрыг нь авна гэсэн үг үү. Эмч нь чухам юу гэж тайлбарлах юм?

-Сингапурт энэ өвчний өвдөлтийг намдаадаг манайд хэрэглэж байгаагаас илүүтэй хүчтэй үйлчлэлтэй химийн тариа байдаг гэсэн. Нэг ширхэг нь 3000-4000 ам. долларын үнэтэй. Хүүгийн маань өвчин одоо Монголд хэрэглэж байгаа эм, тарианд намдахааргүй болчихоод байгаа юм л даа.

Бас тус улсад хагалгаа хийж, хорт хавдрыг нь авдаг. Нүднээс доорх бүх эрхтнийг нь авдаг. Дараа нь химийн хүчтэй тариагаар нөхөн төлжүүлж ургуулдаг. Энэ хагалгааг хийлгэчихвэл хүүгийн маань нас уртасна. Шинжлэх ухаан хөгжиж байгаа болохоор дараа нь хийх эмчилгээ ч бас гарч ирэх талтай гэж эмч маань хэлсэн. Одоо бидэнд Сингапурт явж эмчлүүлэхэд шаардлагатай мөнгө хэрэгтэй.

-Хэдий хэмжээний мөнгө шаардах юм бол?

-Нэг хүний хэлэхээр 40-50 сая төгрөг шаардлагатай гэсэн. Гэвч тус улсад эмчлүүлж, хагалгаа хийлгэсэн хүний яриагаар дээрх сая төгрөг яах ч үгүй юм болов уу гэж бодогдсон. Хүүхдээ авч очуутаа эмнэлэгт хэвтчихгүй. Хаана байрлаж, хагалгаанд хэдий хугацаагаар бэлтгэж, орох вэ гэдгээс эхлээд цаг ихээр шаардах талтай. Эмч маань биднийг эхний ээлжинд мөнгөө цуглуулчихвал хүүхдээ эмчлүүлэх боломжтой гэж хэлсэн болохоор хандив цуглуулах ямар бололцоо байна түүнийг хайя гэж шийдсэн. Хүүгээ эмчлүүлээд авбал болно оо. Хүмүүс их зөвлөгөө өгөх юм. Нэг хэсэг нь банкныханд хандаж, хамгийн бага хүүтэй зээл хөөцөлдвөл яадаг бол. Дараа нь төлчихгүй юу гэх. Нутгаасаа сонгогдсон УИХ-ын гишүүдэд хандаад үз гэж байна. Манай нөхөр Өвөрхангай аймгийнх л даа. Уг нь би УИХ-ын гишүүн Г.Батхүү рүү наадмын үеэр гар утас руу нь залгаж, учир байдлаа хэлсэн юм. Наадмын дараа яриарай гэсэн. Ажил ихтэй байгаа болов уу гэж санаад утасдаж чаддаггүй. Амьдрал гэдэг чанга юм даа. Нөхөр маань хоёр настай хүүхэдтэйгээ Гэмтэл согог судлалын үндэсний төвд хэвтэж байгаа. Хүүхдийн маань хөл гэмтээд эмчлүүлж байгаа юм. Манайх гэдэг айл хоёр, хоёроороо л эмнэлэгт энэ зуныг үдлээ. Гэхдээ шантрахгүй ээ, миний хүүд олон хүн тусалж, сэтгэлийн дэм хайрлана гэдэгт итгэж байна.

Өвөрхангай аймгийн Хархорин суман дахь Хас банкны хамт олон хандивын данс нээж өгсөн. Т.Сайнжаргал Хас банк 20001554 тоот данс. Манай нутгаас ч хүмүүс бас эргэж тойрч байгаа.

Хүүгээ эдгээчихвэл… Энэ үгийг Даариймаа ээж олонтаа хэлсэн. Үхтэл үр харам гэх үгийн утга учир дээрх үгэнд нэвт шингэсэн шиг санагдсан. Өнөөдөр хүү өвчиндөө шаналж байгаа ч монголчууд та бидний их өглөгөөр ирээдүй рүү тэмүүлэх нь лавтай.

Уншигч та Ишгэн хүүд тусалж сэтгэлийн дэм хайрлахыг хүсвэл 99932378, 99866717, 70116766 дугаарын утсаар холбоо бариарай.

Нас хайрлая хүмүүс ээ.

10 настай хvvг хорвоог хардаг болоход нь тусалъя

Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын харьяат Б.Бямбадорж хvv энэ жил гуравдугаар ангид орох ёстой. Тэрээр нэгдvгээр ангид байхдаа сургуулиасаа завсардсан байна.

Ангийнх нь багш самбар дээр бичсэн юм олж харахгvй байна гэж ээжид нь хэлснээс хойш хvvгийн хараа улам мууджээ. Энэ байдал 2006 оны арванхоёрдугаар сараас мэдрэгдэж эхлээд эмнэлэгт хандсан ч хагалгаанд орох хэрэгтэй, гэхдээ манайд хийх боломжгvй гадаадад явж хийлгэ гэсэн хариуг єгсєєр єнєєдрийг хvрсэн аж. Єрх толгойлсон эмэгтэй хvvгээ хараатай болгохоор аймгийнхаа албан газрууд болон УИХ-ын гишvvн, Барилга хот байгуулалтын яамны сайд Ж.Наранцацралт агсанд ханджээ. Тэрээр Солонгос руу хагалгаанд оруулахаар болж зардал, бичиг баримтыг нь бэлэн болгоод байхад харамсалтай зvйл тохиож хойшилжээ.

Тvvнээс хойш туслахуудад нь хандсан ч нааштай хариу аваагvй байна. Хvvгийн баруун нvд нь одоо юу ч харахгvй болж, зvvн нvд нь сул хараатай байгаа аж. Хvvхдийн гэнэн томоогvй зандаа хєтлєгдєєд урд байгаа зvйлээ харахгvй мєргєсєєр нvvрэндээ багагvй сорвитой болжээ. Єдєр ойр байгаа зvйлээ бага зэрэг хардаг, бvрэнхий болоход юу ч харж чадахгvй болсон vрийнхээ тєлєє эх хvний сэтгэл эмтэрч гадаадаас ирсэн эмч нарыг тосон vзvvлдэг байна. Саяхан манайд ирсэн Энэтхэгийн нvдний эмч нар хvvг vзээд энд хагалгаа хийхэд техник, багаж тєрєєрємж байхгvй манайд очиход тєгс хараатай болох болно гэсэн байна. Харин хагалгааны зардал 6000 доллар гэжээ. Ингээд хvvгийн ээж хоёулаа хардаггvй юм аа гэхэд ядахдаа нэг нvдийг нь хараатай болгочих vvднээс олон газарт ханджээ. Бусдын л адил ээж, аавдаа эрхэлж єсєх 10-хан насандаа хорвоог харахгvй болох зовлонд унаад байгаа хєєрхий хvvд тусалъя. Уншигч та сэтгэлийн єглєгєєрєє дэм болохыг хvсвэл "Хаан" банкны 5076053979 хандивын данс болон 99933249, 99596842 дугаарт хандаарай.

С.Баясгалан

Ээж аав нь голоод хаясан ч тэднийг эх орон нь голохгvй ээ

Хаалга хvртэл зассан явган хvний замын хоёр талын модон хашлаган дээр бяцхан жаалуудын эгдvv хvрэм, ємд цамц дэлгээтэй байлаа.
Vvдний дээр "Нялхсын клиник сувилал" гэсэн хаяг нvдэнд тодхон харагдана. Хаалга vvд нь ян тан, эвдэрч хэмхэрсэн юм нvдэнд торсонгvй. Дотоод засал ч дажгvй, гол нь цэвэр цэмцгэр. Жижvvрээс сураглан эрхлэгчтэй нь уулзаж хэдэн зvйл тодруулчихаад хоёр давхарт байрлах хvvхдийн анги танхимуудаар орлоо.

Хvvхэд єсгєхєд хэрэг болохуйц бvхэн энд байна аа. Энд тэндгvй шулганалдах эдгээр хvvхдvvд 0-3 настнууд аж. Эгдvv хvрээд базчихмаар хєєрхєн хvvхдvvд байвч эцэг эхийн хайрыг эдлэх тавилангvй нь єрєвдєлтэй. Тус тєв нь тураал, цус багадалт гэх мэт суурь євчтэй, нийгмийн эмзэг бvлэгт хамрагддаг, бvтэн ба хагас єнчин, бага жинтэй нярай, эцэг эхдээ хаягдаж гээгдсэн хvvхдvvдийг тухайн аймаг, хот, сум, дvvргийн Засаг даргын захирамж, цагдаагийн хэлтсийн албан тоот, шvvхийн шийдвэрээр хvлээн авдаг аж.

Тус сувилал анх 1967 онд гурван ихэр хvvхдийг сувилах зориулалттай байгуулагдсан, Одоо "Нялхсын клиник сувилал" хэмээн нэрээ єєрчилжээ. Нийт 90 хvvхэд хvлээн авах ортой аж. Єнєєгийн байдлаар 63 хvvхдийг 118 багш, ажилчин дєрвєн ээлжээр асран сувилж байна. Эднийх хvvхдvvдээ эмийн бус аргаар эмчлэхэд голлон анхаарч, хоол хvнсээр нь дамжуулан шаардлагатай амин дэмийг єгєх бодлого баримтладаг гэнэ.

Улсын хэмжээнд ганцхан гэгддэг клиник сувилал маань хvvхдийг 0-3 нас хvртэл нь єсгеед єєр аль нэг асрамжийн тєв рvv явуулдаг байна. Энд хєгжлийн бэрхшээлтэй хvvхдvvд байдаг. Зарим нэгийнх нь нас хэтэрсэн ч авах газар олдохгvй зовоодог гэнэ. Тухайлбал тархины хvнд євчтэй "Н" /7настай/ охиныг гэхэд л авах газар олдохгvйн маас аргагvйн эрхэнд клиникдээ байлгасаар байна. "Ийм бэрхшээлтэй хvvхдийн тоо єдрєєс єдєрт нэмэгдэж, нас хэтэрсэн гээд эднийг гаргаад хаялтай нь биш, байлгаад байх бvр ч хэцvv" гэж ахлах сувилагч Б.Оюунцэцэг ярьсан юм.

Тєрvvлсэн эцэг эх нь тєєрvvлээд хаячихсан эдгээр хvvхдvvдийг эх орон нь авахгvй бол єєр хэн авах билээ. Эндхийн хvvхдvvд хэн нэгнийг хvлээсэн байдалтай. Хvvхэд асран хvмvvжvvлэх тєвийнхєн тэднийг эцэг эхээс нь дутуугvй хайрладаг ч єнчин хvvхэд цаанаа л хэн нэгнийг харуулдаастай.

June Flowers

Xvvxэд!!!