Энэ удаагийн сурвалжлагаа Нийслэлийн Цагдаагийн газрын дэргэдэх Хvvхдийн хаяг тогтоох тєвєєс бэлтгэлээ.
Хэний ч анхаарлыг татаад байхааргvй нэг давхар жижиг цагаан байшинд монголын ирээдvй болсон хvvхдvvдийн нэгээхэн хэсэг байгаа. Хvvхдийн хаяг тогтоох тєв гэсэн нэрийг сонсоогvй хvн гэж ховор биз. Гэвч нийгмийн тусдаа давхарга vvсгээд байгаа тэнэмэл, траншейны гэгддэг хvvхдvvд энд байдаг. Бид тэднийг нийгмээс тусгайлан авч vзэх гэсэндээ ийнхvv тайлбарласангvй. Харин эдгээр хvvхдvvд яагаад энэ тодотгол руу орчихвоо гэдгийг ойлгохыг хvссэн юм.
Нийслэлийн Цагдаагийн газрын дэргэдэх Хvvхдийн халамж vйлчилгээний тєв гэсэн хаяг бvхий хаалгаар ороход биднийг Цагдаагийн дvрэмт хувцастай хvн угтлаа. Тэр vед хамгийн тvрvvнд "Болж бvтэхгvй хvvхдvvд энд байдаг юм байна" гэсэн сэтгэгдэл тєрснєє нуугаад яахав. Уг байгууллагатай танилцаад явахад хvvхдийн асрах тєвтэй ижил шахуу vйл ажиллагаа явуулдаг энэ газрын байнгын vйлчлvvлэгчид 3-18 насныхан. Єнгєрсєн жилийн байдлаар давхардсан тоогоор 1158 Хvvхэд хаяг тогтоох тєвєєр дамжин єнгєрсєн ч эдгээрээс 56 нь байнгын бvртгэлтэй хvvхдvvд байдаг гэнэ. Биднийг очиход тогтмол шахуу 20-30 хvvхдийн ирцтэй байдаг энэ єнєр гэр бvл 28 хvvхэдтэйгээр угтлаа. Гэрээсээ зугтаасан, тєєрсєн, гэр оронгvй гэсэн олон шалтгаанаар хvvхдvvд тус тєвд ирдэг гэнэ. Амралтын vе гээд зурагт vзэж байсан хvvхдvvдийн байсан єрєє, Тус тєвийнхний хувьд ихэнх цагаа єнгєрєєх гол тєв болдог байна. Учир нь хоолны, сургалтын чєлєєт цагаа єнгєрєєх єрєє гэж байдаггvй нэг газраа тєвлєрсєн байдаг аж.
Тэр єрєєнд ороод хvvхдийн гэнэн, итгэмтгий зан, цангинасан инээдийг олж харсангvй. Инээсэн ч цаанаа л гуниг хурсан нvд, итгэл алдарсан харцаар тэр бvv хэл зарим нэгийх нь vзэн ядалтаар харах нvдийг олж харснаа энд дурдах нь зvй болов уу. Энэ vед "Цэцгэн эрх" шvлгээрээ танил болоод байгаа О.Ананд хvv тєвийн vе тэнгийн хvvхдvvдэд єєрийн уран бvтээлээсээ уншиж сонирхуулж байхтай нь таарав. Гэрээсээ зугтаасан ч гэлээ ээжийгээ хайрлаж гэрээ санаж нулимс туслуулж байгаа тэднийг харахад элэг эмтэрмээр санагдаж байсан. Бусдаас юугаараа ч дутуу биш бас юугаараа ч илvv биш зєвхєн золгvй амьдралд тєєрч яваа балчир vрс. Тэдний дундаас хамгийн бага юмуу гэж єхєєрдєн дэггvй байрын хvvг онцлон очлоо. Тvvний нэргийг С.Мєнхсvлд гэдэг. Энэ байгууллагын байнгын vйлчлvvлэгчдийн нэг гэнэ. Тvvний талаарх албан хаагчдын тодорхойлолт "их юм vзсэн толгой" гэсэн нь. Таван настай єндєр нь 60 орчим сантметр єндєртэй болов уу гэж таамаглан харсан боловч vнэндээ найман настай гэнэ. Балчир биендээ байхааргvй "юм vзсэн толгой" гэж С.Мєнхсvлдийн толгойг нь хэлэх юм байна даа гэсэн бодол эрхгvй тєрж байлаа. Тvvнчлэн амьдралын бvхий л зовлон, хатуу хєтvvг туулсан нь тvvний халзан толгой vvнийг илтгэж байсан юм. Энд тэндгvй шарх сорив. Олон жил явж дэмий тэнэснээс болж бие нь ийнхvv давжаарсан аж.
Харин эдгээр хvvхдvvдийн гэр бvлийн нэгэн зочин нь саяхан ирсэн саажилттай охин гэнэ. Гэрийнхэндээ хаягдсан гэж тааж болохгvй ч тэгж ойлгогдохоор энэ охин хvргэгдэж ирээд удаагvй байгаа гэнэ. Ямартаа ч єєрєє оргож зугтаагаагvй нь лав. Гэтэл 10 хэдэн жил асран хамгаалж явсан охин vрээ хээвнэгхэн гадаа гаргаад хаячих цэвдэг сэтгэлтэй хvн байна гэхэд нэг л итгэмээргvй. Ярианы чадваргvй энэ охиныг vе тэнгийнх нь хvvхдvvд єхєєрдєн хайрлаж ээжээс нь илvvтэйгээр халамжилж байгааг харахад дэндvv хатуу сэтгэлтэй ар гэрийнхнийг нь бодоход даанч дээ гэсэн харуусал тєрж байсан юм. "Даргаа намайг битгий асрамж руу явуулаарай бас 19-нд миний тєрсєн єдєр болно шvv"гэж бидний дунд сууж байсан нэг хvv асрамжийн тєвийн даргад их л онцолж захих нь чихэнд содон. Яагаад эндээс явах дургvй байгаа талаар нь тvvнээс лавлаж хэдэн зvйлийг асуусан юм.
-Чамайг хэн гэдэг вэ?
- Намайг Б. Бямбажав гэдэг. Одоо 14 настай. Энэ сарын 19-нд би 15 хvрэх гэж байгаа.
-Энд ирээд хэр удаж байна?
-Тав хонож байна. Ємнє нь 35 удаа ирж байсан
-Яагаад асрамжийн газар руу явахгvй гээд байгаа юм бэ. Тэнд ямар байдаг юм бэ?
-Зодоод байдаг. Бид нараас ах, таньдаг хvvхдvvд байдаг тэд нар дээрэлхээд зодоод байдаг л даа. Гэхдээ єєр асрамжийн газар байдаг бол явж болно.
-Гар дээрх шивээс чинь юу гэсэн vг юм бэ. Хэзээ шивvvлсэн бэ?
-Миний нэр байгаа юм. Хятад ханз vсгээр шивvvлсэн байгаа биз дээ. Хоёр жилийн ємнє шивvvлсэн. Арилгаж болдоггvй юм билээ. Хэрэггvй л шивvvлдэг байж. Муухай харагдаж байгаа биз.
-Тиймээ. Миний дvv яагаад энд ирсэн юм. Аав ээж гэж байгаа юу?
-Би гэртээ ээж дvvтэйгээ амьдардаг байсан. Даанч ээж архи ууж агсам тавиад байдаг юм. /нvдэнд нь нулимс цийлэгнэв/ Ээжийгээ, дvvгээ санаад л байна.
Хvvгийн сэтгэлийг vймрvvлэхгvй гэж бодож яриагаа дуусгалаа. Энэ хvvтэй ярихад их ухаантай юм. Гэвч гэртээ байх нєхцєл байдаггvй аж. Даргынх нь ярьж байгаагаас Б.Бямбажав их юм оёх гарын дvvтэй, уран хvvхэд гэж ярьж байлаа. Шивээсийн талаарх ярианы хажуугаар Бямбажаваас арай насаар бага болов уу гэлтэй хvv ирж эгчээ миний шивээсийг хар даа гэж хийлгэсэн шивээсээ харуулсан. Яаж хийдэг талаар нь лавлахад зvvг улайсгаж байгаад єєрєє хийсэн гэж тайлбарлаж байв. Эдгээр хvvхдvvдийг эцэг эх нь ирж авахгvй бол зургаан сарын дараа асрамжийн тєв рvv явдаг аж. Хvн юмаа алдчихаад цагдаад эрэл хайгуул болж цагдаад хvртэл мэдэгддэг хэрнээ гэрээс нь хvн алга болчихоод байхад сураглах ч vгvй байгааг гайхаж байна гэж тус асрамжийн даргын vгээр энэхvv сурвалжлагаа єндєрлєе.
Өнөөдрийн Монгол
Хэний ч анхаарлыг татаад байхааргvй нэг давхар жижиг цагаан байшинд монголын ирээдvй болсон хvvхдvvдийн нэгээхэн хэсэг байгаа. Хvvхдийн хаяг тогтоох тєв гэсэн нэрийг сонсоогvй хvн гэж ховор биз. Гэвч нийгмийн тусдаа давхарга vvсгээд байгаа тэнэмэл, траншейны гэгддэг хvvхдvvд энд байдаг. Бид тэднийг нийгмээс тусгайлан авч vзэх гэсэндээ ийнхvv тайлбарласангvй. Харин эдгээр хvvхдvvд яагаад энэ тодотгол руу орчихвоо гэдгийг ойлгохыг хvссэн юм.
Нийслэлийн Цагдаагийн газрын дэргэдэх Хvvхдийн халамж vйлчилгээний тєв гэсэн хаяг бvхий хаалгаар ороход биднийг Цагдаагийн дvрэмт хувцастай хvн угтлаа. Тэр vед хамгийн тvрvvнд "Болж бvтэхгvй хvvхдvvд энд байдаг юм байна" гэсэн сэтгэгдэл тєрснєє нуугаад яахав. Уг байгууллагатай танилцаад явахад хvvхдийн асрах тєвтэй ижил шахуу vйл ажиллагаа явуулдаг энэ газрын байнгын vйлчлvvлэгчид 3-18 насныхан. Єнгєрсєн жилийн байдлаар давхардсан тоогоор 1158 Хvvхэд хаяг тогтоох тєвєєр дамжин єнгєрсєн ч эдгээрээс 56 нь байнгын бvртгэлтэй хvvхдvvд байдаг гэнэ. Биднийг очиход тогтмол шахуу 20-30 хvvхдийн ирцтэй байдаг энэ єнєр гэр бvл 28 хvvхэдтэйгээр угтлаа. Гэрээсээ зугтаасан, тєєрсєн, гэр оронгvй гэсэн олон шалтгаанаар хvvхдvvд тус тєвд ирдэг гэнэ. Амралтын vе гээд зурагт vзэж байсан хvvхдvvдийн байсан єрєє, Тус тєвийнхний хувьд ихэнх цагаа єнгєрєєх гол тєв болдог байна. Учир нь хоолны, сургалтын чєлєєт цагаа єнгєрєєх єрєє гэж байдаггvй нэг газраа тєвлєрсєн байдаг аж.
Тэр єрєєнд ороод хvvхдийн гэнэн, итгэмтгий зан, цангинасан инээдийг олж харсангvй. Инээсэн ч цаанаа л гуниг хурсан нvд, итгэл алдарсан харцаар тэр бvv хэл зарим нэгийх нь vзэн ядалтаар харах нvдийг олж харснаа энд дурдах нь зvй болов уу. Энэ vед "Цэцгэн эрх" шvлгээрээ танил болоод байгаа О.Ананд хvv тєвийн vе тэнгийн хvvхдvvдэд єєрийн уран бvтээлээсээ уншиж сонирхуулж байхтай нь таарав. Гэрээсээ зугтаасан ч гэлээ ээжийгээ хайрлаж гэрээ санаж нулимс туслуулж байгаа тэднийг харахад элэг эмтэрмээр санагдаж байсан. Бусдаас юугаараа ч дутуу биш бас юугаараа ч илvv биш зєвхєн золгvй амьдралд тєєрч яваа балчир vрс. Тэдний дундаас хамгийн бага юмуу гэж єхєєрдєн дэггvй байрын хvvг онцлон очлоо. Тvvний нэргийг С.Мєнхсvлд гэдэг. Энэ байгууллагын байнгын vйлчлvvлэгчдийн нэг гэнэ. Тvvний талаарх албан хаагчдын тодорхойлолт "их юм vзсэн толгой" гэсэн нь. Таван настай єндєр нь 60 орчим сантметр єндєртэй болов уу гэж таамаглан харсан боловч vнэндээ найман настай гэнэ. Балчир биендээ байхааргvй "юм vзсэн толгой" гэж С.Мєнхсvлдийн толгойг нь хэлэх юм байна даа гэсэн бодол эрхгvй тєрж байлаа. Тvvнчлэн амьдралын бvхий л зовлон, хатуу хєтvvг туулсан нь тvvний халзан толгой vvнийг илтгэж байсан юм. Энд тэндгvй шарх сорив. Олон жил явж дэмий тэнэснээс болж бие нь ийнхvv давжаарсан аж.
Харин эдгээр хvvхдvvдийн гэр бvлийн нэгэн зочин нь саяхан ирсэн саажилттай охин гэнэ. Гэрийнхэндээ хаягдсан гэж тааж болохгvй ч тэгж ойлгогдохоор энэ охин хvргэгдэж ирээд удаагvй байгаа гэнэ. Ямартаа ч єєрєє оргож зугтаагаагvй нь лав. Гэтэл 10 хэдэн жил асран хамгаалж явсан охин vрээ хээвнэгхэн гадаа гаргаад хаячих цэвдэг сэтгэлтэй хvн байна гэхэд нэг л итгэмээргvй. Ярианы чадваргvй энэ охиныг vе тэнгийнх нь хvvхдvvд єхєєрдєн хайрлаж ээжээс нь илvvтэйгээр халамжилж байгааг харахад дэндvv хатуу сэтгэлтэй ар гэрийнхнийг нь бодоход даанч дээ гэсэн харуусал тєрж байсан юм. "Даргаа намайг битгий асрамж руу явуулаарай бас 19-нд миний тєрсєн єдєр болно шvv"гэж бидний дунд сууж байсан нэг хvv асрамжийн тєвийн даргад их л онцолж захих нь чихэнд содон. Яагаад эндээс явах дургvй байгаа талаар нь тvvнээс лавлаж хэдэн зvйлийг асуусан юм.
-Чамайг хэн гэдэг вэ?
- Намайг Б. Бямбажав гэдэг. Одоо 14 настай. Энэ сарын 19-нд би 15 хvрэх гэж байгаа.
-Энд ирээд хэр удаж байна?
-Тав хонож байна. Ємнє нь 35 удаа ирж байсан
-Яагаад асрамжийн газар руу явахгvй гээд байгаа юм бэ. Тэнд ямар байдаг юм бэ?
-Зодоод байдаг. Бид нараас ах, таньдаг хvvхдvvд байдаг тэд нар дээрэлхээд зодоод байдаг л даа. Гэхдээ єєр асрамжийн газар байдаг бол явж болно.
-Гар дээрх шивээс чинь юу гэсэн vг юм бэ. Хэзээ шивvvлсэн бэ?
-Миний нэр байгаа юм. Хятад ханз vсгээр шивvvлсэн байгаа биз дээ. Хоёр жилийн ємнє шивvvлсэн. Арилгаж болдоггvй юм билээ. Хэрэггvй л шивvvлдэг байж. Муухай харагдаж байгаа биз.
-Тиймээ. Миний дvv яагаад энд ирсэн юм. Аав ээж гэж байгаа юу?
-Би гэртээ ээж дvvтэйгээ амьдардаг байсан. Даанч ээж архи ууж агсам тавиад байдаг юм. /нvдэнд нь нулимс цийлэгнэв/ Ээжийгээ, дvvгээ санаад л байна.
Хvvгийн сэтгэлийг vймрvvлэхгvй гэж бодож яриагаа дуусгалаа. Энэ хvvтэй ярихад их ухаантай юм. Гэвч гэртээ байх нєхцєл байдаггvй аж. Даргынх нь ярьж байгаагаас Б.Бямбажав их юм оёх гарын дvvтэй, уран хvvхэд гэж ярьж байлаа. Шивээсийн талаарх ярианы хажуугаар Бямбажаваас арай насаар бага болов уу гэлтэй хvv ирж эгчээ миний шивээсийг хар даа гэж хийлгэсэн шивээсээ харуулсан. Яаж хийдэг талаар нь лавлахад зvvг улайсгаж байгаад єєрєє хийсэн гэж тайлбарлаж байв. Эдгээр хvvхдvvдийг эцэг эх нь ирж авахгvй бол зургаан сарын дараа асрамжийн тєв рvv явдаг аж. Хvн юмаа алдчихаад цагдаад эрэл хайгуул болж цагдаад хvртэл мэдэгддэг хэрнээ гэрээс нь хvн алга болчихоод байхад сураглах ч vгvй байгааг гайхаж байна гэж тус асрамжийн даргын vгээр энэхvv сурвалжлагаа єндєрлєе.
Өнөөдрийн Монгол
